' Gezegenimiz Dünya'

 GEZEGENİMİZ DÜNYA

 

 KONULAR

A. DÜNYA’MIZIN YAPISINI  İNCELEYELiM

1. Dünya’mızın şekli Neye Benzer?

2. Dünya’mızın Gözlemlenebilir Katmanları Nelerdir?

3. Dünya’mızın Gözlemlenemeyen  Kısımlarında Neler Var?

B. YER KABUĞUNDA NELER VAR? NELER YAŞANIYOR?

1. Yer Kabuğunun Ana Maddesi Kayaçlar

2. Kabuktaki Hazineler: Mineraller ve Madenler

3.  Hayatı Toprak Besler

4.  Erozyon: Akıp Giden Topraklar

5.  Kirli Çevrede Yaşamak Zor

Ünitenin Amacı:

   Bu ünitede; hava, taş, toprak ve su hakkında bilgi edineceğiz.Dünya’mızın
 görünmeyen kısımlarında neler olduğunu tanımlayacağız.Hava,su ve  toprak kirliliğinin ne olduğunu öğreneceğiz Bu kirliliklerin hayatımızı nasıl etkilediğini araştıracağız.

  A. DÜNYA’MIZIN YAPISINI iNCELEYELİM

    1.Dünya'mızın Şeklini Öğreniyorum

 Anahtar Kavramlar

• Dünya
• Küre             

 Dünya Bir Küreye Benzer

  Aslında yuvarlak olan Dünya’nın yüzeyi ilk bakışta düz gibi görünür. Bunun nedeni Dünya’nın çok  büyük olmasıdır. Çevremize bakınca Dünya’nın tamamını göremeyiz. Görebildiğimiz yer Dünya'n›n çok küçük bir kısmıdır. Bu sebeple Dünya’n›n yüzeyi bize düz gibi gelir.Bir topa gözümüzü kapatarak parmağımızın ucuyla dokunalım. Topun yüzeyini düzmüş gibi hissederiz. Ama parmağımızı› hareket ettirirsek yuvarlaklığı algılarız.Tıpkı Dünya’nın yuvarlak olması gibi.

                                 

                                 Dünya'mız tıpkı bir topa benzer.

   

Aşağıdaki videoyu izleyelim.

Bilim insanları çağlar boyunca Dünya’nın yuvarlak olduğunu söylediler. Bu sözlerini kanıtlayan bilimsel çalışmalar yaptılar.  Ancak toplumların çoğu uzun süre bu kanıtları yok saydılar ve bilime gereken önemi vermediler. Onlara göre Dünya’da her  düz  bir   zemin üzerinde duruyordu.

  

       Eski Yunanlılar ise Dünya’nın yuvarlak bir tepsi şeklinde olduğunu düşünürlerdi. Dünya’nın şeklinin kutu, silindir veya küre oldu¤unu düşünen medeniyetler de vardı.

Bilimsel çalışmaların hız kazanması ile Dünya’mızın ve diğer gök cisimlerinin şekli, hareketleri konusunda önemli bilgiler edinilmiştir. Günümüzde uzay çalışmaları hızla devam etmektedir. Uzaydan bakıldığında Dünya’mız “Mavi Gezegen” olarak adlandırılmaktadır. Sizce Dünya’mız neden bu adı almıştır? 

Galileo Galilei (Galile Galile,1564-1642)




Galileo Galilei İtalya’da, Pisa (Piza)’da bir bestecinin o¤lu olarak dünyaya geldi.Çalışmalarını sürdürmek için Pisa’dan ayrıldı. Sonra matematik profesörü olarak geri  döndü. Döndükten sonra yaptığı deneyler Aristoteles’in evren hakk›ndaki fikirleriyle çeliflen çok sayıda eser ortaya koydu. Galileo geliştirdiği teleskoplarla Copernicus’in ortaya attığı, Dünya’nın Güneş’in çevresinde döndüğünü destekleyen bulgular elde etti. Ama bunlar kilisenin görüşleriyle çakıştı. Kilise Dünya’nın hareket etmeden durduğunu söylüyordu. Galileo bu görüflünden ötürü suçlanarak mahkemeye ç›karıldı. Yaşamının geri kalanında köflesine çekilmesi emredildi. Mahkemeyi terk ederken kuramından hâlâ vazgeçmedği için “Gene de dönüyor!” diye mırıldandığı söylenir.

      2 . Dünya’mızın Gözlemlenebilir Katmanları Nelerdir?

    Dışarı çıktığımızda üzerine bastığımız ve yer dediğimiz şey tıpkı  elmanın kabuğu gibi Dünya’mızın  çevresini sarar. Bu yüzden onu yer küre ya da taş küre diye adlandırırız. Yer kabuğunun çukurlarını dolduran suların tamaı›na su küre deriz. Sizce yeryüzünün çevresindeki görünmez katmana hangi isim verilmiş olabilir?

     Gelin Dünya'nın gözlediğimiz kısımlarını bir örnekle inceleyelim. 

    

     

Yandaki resme bakalım. Sizce  alanların hangisi hava küre,hangisi taş küre ve hangisi su küreye dahildir? isimlerini sıraladığımz küreler Dünya’n›n gözlemlenebilir katmanlarıdır.. 

Daha iyi kavramamız için aşağıdaki bağlantıya tıklayalım.

http://www.vitaminegitim.com/ilkogretim/dunyanin-gozlemlenebilir-katmanlari?i=4004040200OE04

  2.1 En Yukarıda Hava Küre (Atmosfer)

  Elimizi yüzümüze doğru salladığımızda hissettiğimiz

şey havadır. İçinde çeşitli gazlar bulunur. Hava küre

(atmosfer) Dünya’yı  çepeçevre saran gaz örtüsünden oluşmaktadır. Alt sınırı, kara ve deniz yüzeyleriyle çakışır. Hava kürenin ilk 12 kilometresi yaşamın devam ettiği kısımdır. Soluk alırken kullandığımız hava burada bulunur. Yağmur, rüzgâr, kar gibi hava olayları da bu kısımda oluşur. Hava kürenin 12 kilometreden sonraki kısmı ile uzay boşluğu arasında değişik özelliklere sahip katmanlar bulunur. Hava küre uzay boşluğunun başladığı yerde son bulur.

   BİLİYOR MUYUZ?

       Ozon tabakası  hava kürede bulunur.Güneş' ten gelen bazı zararlı ışınların Dünya’ya ulaşmasını engeller. Böylece Dünya’mızı bir şemsiye gibi korur. 

   2.2 Dünya’nın Engebeli Yüzeyi Taş Küre

  Dünya’nın Engebeli Yüzeyi Taş Küre Üzerinde yaşadığımız, bitkilerin büyüdüğü tüm canlıların besin ve barınak bulduğu taş küreyi ne kadar tanıyoruz? 
Taş küre, diğer adıyla yer küre çeşitli kayaçlardan ve topraktan oluşur. Dünya’nın büyüklüğüyle karşılaştırıldıgında çok ince olduğu anlaşılır. Dünya’n›n engebeli yüzeyini oluflturan taş kürenin bu yapısı çok eğlencelidir. Bize tırmanabileceğimiz  tepeler, üzerinde koşabileceğimiz düzlükler verir.

   Dünya’mız bir elma büyüklüğünde olsaydı,yer kabuğunun kalınlığı elmanın kabuğu  kadar olur muydu?

BİLİYOR MUYUZ?

Taş kürenin derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi veya yanardağların  püskürmesi sonucu oluşan sarsıntılara deprem denir.

Sizlerle olası depremlere karşı aileniz ile birlikte deprem çantası hazırlayınız.

2.3En Çok Yer Kaplayan Su Küre

  Dünya’nın yüzeyine baktığımızda iki şey dikkatimizi
çeker: Karalar ve sular. Dünya’mız karanlığın içinde
parlayan mavimsi bir küreye benzer. Mavi renkli
gözüken kısımlar sulardır.


Resimde görüldüğü gibi Dünya’nın oldukça büyük
bir k›sm› sularla kaplıdır. Kahverengi yerler ise karalardır.
Sularla çevrili genifl kara parçalar›n›n her birine kıta
ad›n› veririz. Okyanuslar, k›talar aras›nda bulunan birbirine
bağlı büyük su kütleleridir.

                                             Dünya'mızın 3/4 ü sularla kaplıdır.

Yüzey şekilleri suyun alt›nda da devam eder. Suların içine daldığımızda  tepeler ve düzlükler görmeye devam ederiz.

         3.Dünya'mızın Gözlemlenemeyen Kısımlarında Neler Var?

  Bir elmayı ortadan kesip incelediğimizde, elma kurdunun gidebileceği yolu görebiliriz. Elma kurdu önce ince kabuğu deler. Sonra kalın olan kısımda ilerler.En sonunda da elman›n çekirde¤ine gelir. Bu k›s›mlar›n her biri elman›n katmanlarıdır.Dünya’mızı incelerken en dıştaki kısma Taş Küre denildiğini öğrenmiştik. Dünya’mızın daha derindeki kısmına Ateş Küre, en içteki kısmına Çekirdek  adını veririz .Dünya’nın katmanları yediğimiz başka  yiyeceklere de benzer mi?  Örneğin ikiye bölünmüşbir portakal bu katmanları yansıtabilir mi?

 3.1 Derinlerdeki Ateş: Ateş Küre

Yer kabuğunun (taş küre) altında 
bulunan katman atefl küredir.Manto diye de adlandırılır.Ateş küre çok sıcaktır. Bu sıcaklığın miktarını hayal etmek zor olsa da şöyle bir benzetme yapabiliriz: Ekmeği çok sıcak fırınlarda
pişiririz. Ateş küre bu f›ırılardan 10 kat daha
s›cakt›r. Bu s›cakl›kta kayaçlar erir. Çocuk
mamas› gibi akışkan hâle gelir. Başka bir
deyişle ateş küre akma özelliğine sahiptir;.yani hareketlidir.   Kalınlığı yaklaşık olarak 2900km dir.Ortalama sıcaklığı 2200 c dir. Sıcaklık çekirdeğe yakın yerlerde artarken yer kabuğuna yakın yerlerde azalır.İçindeki akışkan yapıya mağma da denir.

 BİLİYOR MUYUZ?

Ateş küreyi oluşturan   ve magma denilen madde, yanardağlardan yeryüzüne çıkabilir.
Yeryüzüne çıkan magmaya lav adı verilir.

3.2 Merkezdeki Sıcak Top: Çekirdek (Ağır Küre)

Çekirdek, Dünya’nın merkezinde yer alan en iç katmandır.Buradaki sıcaklık ateş küredekinden daha fazladır. Çevremizde gördüğümüz
tüm maddeler, söz gelimi evinizdeki çelik çaydanlık, ateş kürede olsaydı tamam erirdi. Çünkü çekirdek Dünya’nın en sıcak yeridir. En sert ve en sağlam maddeler bile orada erir. Dünya’nın çekirdek kısmı aynı zamanda en kalın kısmıdır.

Katmanları Karşılaştıralım

Taş küre, diğer adıyla yer kabuğu, Dünya’nın tamamı düşünüldüğünde ince ve hafiftir. Ondan daha ağır, daha sıcak ve daha kalın bir katman olan atefl küre ise akışkandır.  Çekirdek ise en kalın katmandır. Dünya’n›n içinde ağır ve çok sıcak bir küre hâlinde bulunur. Bu yüzden diğer adı ağırküre dir. Sıcaklığı en yüksek olan katmandır.Önemli Not: Yeryüzünde aşağı inildikçe sıcaklık artar.
   

                 KENDİMİZİ DEĞERLENDİRELİM 

1. Eskiden insanlar, aslında yuvarlak olan Dünya’nın ……….......… olduğuna

inanıyorlardı.

2.Taş Kürenin diğer adı nedir?

 a)Magma

 b)Yer Kabuğu

 c)Ateş küre 

 d)Lav

3. Dünya’n›n gözlemlenemeyen katmanları aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmektedir?

a) Hava küre, çekirdek

b) Hava küre, taş küre, su küre

c) Ateş küre, çekirdek

d) Çekirdek, taş küre

4. Dünya’n›n hangi katmanlar›nda hayat vard›r?

a) Ateş küre, su küre, hava küre

b) Taş küre, hava küre, su küre

c) Su küre, çekirdek, taflşküre

d) Ateş küre, çekirdek, hava küre

5.Şekildeki Dünya'mızın numaralı kısımlarının isimlerini söyleyelim.

B. YER KABUĞUNDA NELER VAR? NELER YAŞANIYOR?

      B.1 Yer Kabuğunun Ana Maddesi Kayaçlar

Yer kabuğu için kayaçlar ve topraktan oluşur demiştik. Kayaçlar, ateş küredeki magmanın yer kabuğuna yerleşmesi veya yüzeye çıkıp soğumasıyla oluflur. Ancak, çevremizde her zaman kayaçları  göremeyiz. Orman, tarla, ev, denizve yolları görürüz.

            Toprağın Altında Kayaçlar Var          

Toprak ne kadar kalın olursa olsun kaza kaza varacağımız yer, bir kayaçtır.Kayaçlar toprağa göre daha sert ve daha sağlamdır. Kayaçlar doğada geniş alanlar kaplar. Büyük ve sert taş kütlelerine  kaya adını veririz

                               Kayaların parçalanmış, küçülmüş hâli ise taştır.

 Büyükten küçüğe doğru sıralarsak; kayaç en büyük, kaya büyük, taş ise küçüktür.. Daha küçüklerine çakıl, miniciklerine ise kum denir.

    

 BİLİYOR MUYUZ?

Nemrut Dağı’ndaki dev heykeller, günümüzden binlerce yıl önce kayaçların yontulmasıyla yapılmıştır.

        B.2 Kabuktaki Hazineler: Mineraller ,Madenler

    Taşların oldukça küçük parçac›klar›n birleflmesiyle oluştuğunu görürüz. Biz bu küçük parçac›klara mineral diyoruz. Bir taşı oluşturan minerallerin hepsi aynı olabileceği gibi farklı farklı da olabilir. Taşlar bazen ufalanıp taşlanmış küçük parçacıkların birleşmesiyle de oluşabilir.

   Aynı minerallerden oluşmuş taşlar tek renklidir. Farklı minerallerden oluşmuş taşlardaysa birden fazla renk gözlemleriz.Mineraller, taşların  sadece rengini belirlemekle kalmaz. Bir taşın, kolay aşınması, biçimi onu oluşturan minerallere bağlıdır.

Sizce resimdeki kolye nasıl bir maddeden yapılmış olabilir?Araştırınız.

Yaşadığınız yerde hangi madenler çıkarılmaktadır ?Araştırınız.

      

        B.3 Hayatı Toprak Besler

Toprağın içinde neler var? Düşününüz.

    Toprak yeryüzünün en dış katmanını saran ince bir örtüdür. Başka bir deyişle taş kürenin üzerinde bulunur. Yeryüzündeki canlıların yaşamını sürdürmesi ona bağlıdır. Bizler için en az hava ve su kadar değerlidir. Peki toprağı bu kadar değerli yapan şey ne olabilir? Bunun için toprak oluşumuyla  ilgili şu videoyu izlememizde fayda vardır.

 


  Kayaların parçalanması tek başına toprağı oluşturur mu? Toprak sadece küçük kaya parçaları değildir. Eskiden yaşlanmış bitki ve hayvanların kalıntıları da bu kaya parçacıklarına karışır. Hatta bunlar kaya parçacıklarının içinde çürür. Toprağı oluşturan tüm bu parçacıkların arasında hava bulunur. Ayrıca su, bu oluşuma katılarak toprağı 
nemlendirir.

Toprak Neden Çok Değerlidir?

   Toprak, yeryüzündeki pek çok canlının yaşadığı yerdir. Bitkiler toprak olmadan yaşamlarını sürdüremez. Diğer canlıların yaşamı, besin kaynağı olan bitkilere bağlıdır. Toprak olmazsa hayvanların yedi¤i otlar, bizim yediğimiz tahıl, sebze ve meyveler de olmaz. Aç kalır, kıtlık çekeriz. Toprağın oluflumu çok uzun sürede gerçekleflir. Bir avuç toprak bazen binlerce y›lda oluşur. Bu kadar zor oluşan toprağımız bizim için çok değerlidir.

BİLİYOR MUYUZ?

   Toprağa ektiğimiz bitkilerin gelişiminde hayvan dışkılarının önemli yeri vardır.Hayvanların atıkları toprakla karışır ve toprak verimli hale gelir.

  B.4  Erozyon: Akıp Giden Topraklar

    Erozyon, diğer adıyla aşınım, yer kabuğunu oluşturan kayaçların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etkenlerle yıpratılıp yerinden koparılarak eritilmesi veya bir yerden başka bir yere taşınması olayıdır.Toprak kayması da denir.

    Toprağın su ve rüzgarla taşınılması da denilebilir.

    

Yukarıdaki Erozyon filmini izleyelim.

Topraklarımızın Erozyonla Akıp Gitmesini Engelleyebiliriz

Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı 

                                           TEMA vakfı ile ilgili ne biliyoruz?
      Erozyonu önlemenin en kestirme yolu topraklarımızın üstündeki bitki örtüsünü artırmakır. Uzun ya da kısa otları düşünelim. Her ikisi de toprağımızı korur. Üzerinde bitki olmayan topraklarımızı k›sa süre içinde kaybedeceğimizi bilmeliyiz. Toprak kaybı ekilebilir arazilerimiz azalır. Bunun sonucunda kıtlık felaketiyle karşılaşabiliriz.O hâlde topraklarımızı korumak için ağaç dikmeliyiz. Toprak kaybı doğal afettir. Ancak depremler gibi aniden ortaya çıkmadığı için fark edilmesi zordur.

Tema vakfının yaptığı çalışmalar arasında ağaçlandırmaları artırmak vardır.








  Sizde erozyonla mücadele amacıyla birer fidan dikiniz.








 B.5 Kirli Çevrede Yaşamak Çok Zor

Sizce bu çocuklar ne yapıyor?

   Günlük yaşantımızda çevreye bıraktığımız katı,sıvı ve gaz hâlindeki maddeler, çevre kirliliğine neden olmaktad›r. Bu maddelerden bazıları, çevreye bırakıldıktan kısa bir süre sonra gözle görülemeyecek kadar küçük canlılar tarafından zararsız hâle getirilir. Ancak, pet şişeler, naylon torbalar, ısınma amacıyla yakılan kömür vb. maddeler, doğada kalıcı kirliliğe neden olur.Kullanıldıktan sonra atılan zararlı maddelere atık diyoruz.Atıkları genellikle doğaya bırakırız. Bu istenen bir durum değildir. Çünkü at›klar yaşadığımız çevreyi kirletir. İnsanlara, bitkilere ve hayvanlara zarar verir. Atıkların zararlarını azaltmak bizim elimizdedir.

                     PEKİ NEDİR BU KİRLİLİKLER?

  Hava Kirliliği

Hava kirliliği, canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve/veya maddi zararlar meydana getiren havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerinde miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır.

  Nasıl Önleyebiliriz?

Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı,

*Evleri ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı, her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli,
*Pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli,
*Kullanılan sobaların TSE belgeli olmalı.

Su Kirliliği

 Her çeşit su kirliliği, kirliliğin bulunduğu havzanın çevresinde veya içinde yaşayan tüm canlılara zarar verdiği gibi, çeşitli türlerin ve biyolojik toplulukların yok olmasına ortam hazırlar. Su kirliliği, içinde zararlı bileşenler barındıran atık suların, yeterli arıtım işleminden geçmeksizin havzalara boşaltılmasıyla meydana gelir.

Nasıl Önleyebiliriz?

Fabrikalardan ve evlerimizden ç›kan pis sular vard›r. Bu pis sular› oldu¤u gibi akarsulara ya da denize b›rak›rsak kirlilik yarat›r›z. Böyle yapmak yerine pis sular› ar›tma tesislerinde temizlemeliyiz. Günümüzde her türlü zehirli maddeyi ay›r›p tutan süzgeçler üretilmektedir. Kimyasal maddelerin suya kar›flmas›n› engellemeliyiz.At›klar›m›z›n do¤al çevreye zarar vermedi¤inden emin olmal›y›z.

Toprak Kirliliği

   Topraktan daha çok ürün almak için çeşitli yöntemler kullanırız. Bazı gübreler ve tarımsal ilaçlar daha fazla ürün yetiştirmemize yardımcı olur. Ancak, bu maddeler toprağı kirletir. Zararlı maddeler, yetiştirilen ürünlere geçer. Bu ürünleri yersek sağlığımız bozulur.

   Toprağı temizlemek uygulamada mümkün değildir.Toprak tamamen kirlendiğinde bir daha kullanılamaz hâle gelir. Böyle bir durumda insanlar o toprağı terk etmek zorunda kal›rlar. Toprakların ne kadar az olduğu ve ne kadar zor oluştuğunu hatırlayalım. Bu kadar de¤erli bir maddeyi kirleterek kullanılmaz hâle getirmek akılcı değildir.

   O halde kirliliklerle ilgili videolarımızı izleyelim...

KENDİMİZİ DEĞERLENDİRELİM     

A. Aşağıdaki soruları yanıtlayalım.

1. Yaşadığınız›z çevrede soluduğunuz havayı kirleten etkenler nelerdir? 


2. Yer kabuğunu oluflturan kayaçları neden her zaman göremeyiz?


B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri parantez içinde verilen
uygun sözcüklerle dolduralım (rüzgâr, mineral, atık, maden)


1. Taşları oluflturan küçük parçacıklara ………………….. diyoruz.


2. Ekonomik değeri olan taşlara ve minerallere ………………. diyoruz.


3. Suyla taşımanın olmadığı kurak bölgelerde toprak ………………….tarafından taşınabilir.


4. Çevreyi kirleten zararlı maddelere ……………………. diyoruz.

TESTİ ÇÖZELİM

Aşağıdaki bağlantıya tıklayarak mevcut testi çözebilirsiniz

http://www.onlinetestcoz.biz/2011/12/4-sinif-gezegenimiz-dunya-test-1.html

 

  

1. Katmanlar ve toprakla ilgili olarak numaralandırılmış kutucuklarda verilenleri kullanarak aşağıdaki soruları cevaplandırınız. Soruların cevapları bir ya da daha çok kutucukla ilgili olabilir.

    1.Kayaçlar                         2.Taş küre                     3.Maden               4.Mineraller

    5.Rüzgâr                             6.Su Küre                      7.Bitkiler               8.Hava küre    9.Akarsu




 1. Yer kabuğunu oluşturan maddeler hangi kutucuklarda verilmiştir?
..............................................................................................................
2. Dünya’mızın gözlemlenebilir katmanları hangi kutucuklardadır?
..............................................................................................................
3. Parçalanarak toprak oluturan maddeler hangi kutucuklardadır?
..............................................................................................................
4. Toprağın taşınmasını sağlayan etkenler hangi kutucuklardaı›r?
..............................................................................................................
5. Erozyonun önlenmesinde hangi kutucuktakinden yararlanabiliriz?
..............................................................................................................

2.Aşağıda Dünya’nın katmanları ve bu katmanlarla ilgili  olaylar verilmiştir.İlgili olanları eşleştiriniz.

     Canlılar yaşar                                               Hava Küre




     Depremin meydan geldiği katman                                               Su Küre




     Yağmur, kar verüzgârlar meydana gelir                                        Ateş Küre


 Tuzlu olabilir                                                      Taş Küre

     Balıklar yaşar                                                 Çekirdek


   Magmanın bulunduğu yerdir  


    En kalın ve sıcak katmandır

3.1. Aşağıdakilerden hangisi toprağın oluşmasını sağlayan etkenlerdendir?

  a) Gece ile gündüz aras›ndaki sıcaklık farkları
  b) Ateş kürenin sıcaklığı
  c) Çekirdeğin ağırlığı
  d) Dünya’mızın büyüklüğü

2. Toprağı aşağıya doğru kazarsam ilk neyle karşılaşırım?

a) Ateş küre
 b) Çekirdek
c) Kayaç 
d) Hava küre

3. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilen maddeler büyükten küçüğe

doğru sıralanmıştır?

a) Kayaç, taş, çakıl, kum
b) Taş, çakıl, kayaç, kum
c) Çakıl, kayaç, kum, taş
d) Kayaç, taş, kum, çaı›l

4. Aşağıdakilerden hangisi erozyonu önlemek için kullanılır?

a) Toprakların üstüne şemsiye konur.
b) Bitki örtüsünün yok olmas› önlenir.
c) Akarsuların üstüne köprü yapılır.
d) Toprağa gübre atılmaz.

5. Aşağıdakilerden hangisi hava kirliliğine neden olmaz?

a) Fabrika dumanı 
 b) Egzoz gazı
c) Bulanık sular
 d) Soba dumanı

6. Çevreye zehirli gazlar bırakan fabrika için aşağıdaki önlemlerden hangisinin

alınması gerekir?

a) Fabrikanın duvarları boyanmalıdır.
b) Fabrika gece çalışmalıdır.
c) Fabrikanın bacasına süzgeç takılmalıdır.
d) Fabrikanın bacası kapatılmalıdır.

7.Aşağıdaki  sebze-meyvelerden hangileri Dünya'mıza benzer ? İşaretleyiniz.

Şeftali- Salatalık-Portakal-Armut- Elma- Lahana

UNUTMAYALIM ARKADAŞLAR!